Bạn có muốn phản ứng với tin nhắn này? Vui lòng đăng ký diễn đàn trong một vài cú nhấp chuột hoặc đăng nhập để tiếp tục.
Vn-Live
Nếu ai đó có tâm hồn , muốn tìm một ai đó đồng cảm hãy gia nhập diễn đàn như một thành viên đúng nghĩa , nếu bạn không phải một người như thế xin bạn chỉ nên ghé thăm rồi đi , đừng để lại gì trên diễn đàn xin cảm ơn!
Chào Mừng admin Đã Ghé Thăm Diễn Đàn Số bài viết của bạn: 338 Trong Tổng Số 1794 Bài Viết ....... Chúc Bạn Luôn Hạnh Phúc !
Để Trở Thành Thành Viên Chính Thức Của Diễn Đàn Bạn Cần Có Ít Nhất 20 Bài Viết Vào Diễn Đàn (Lưu Ý Không Spam) Hoặc Tham gia (Liên Hệ với Quản Lý nhóm Hoặc Ban Quản Trị)
Tiêu đề: Quan_phẩm_triều_Nguyễn Sat Dec 12, 2009 6:45 pm
Quan phẩm triều Nguyễn Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bài này hoặc đoạn này được đề nghị hợp nhất với bài Quan chế nhà Nguyễn, vì hai bài đều nói về Quan phẩm triều Nguyễn (Thảo luận)
Quan triều Nguyễn được chia thành hai ban Văn Ban và Vũ Ban. Văn ban coi việc hành chính còn Vũ ban lo việc binh bị.Hai ban này lại được chia thành Cửu Phẩm với nhất phẩm cao nhất và cửu phẩm thấp nhất. Trong mỗi phẩm lại chia thành hai trạch là Chính và Tùng với chính lớn hơn tùng. Như vậy triều Nguyễn có tất cả 36 quan phẩm, mỗi bậc có nhiều chức vị khác nhau trông coi mọi việc trong nước.Văn Quan
Tiêu đề: Re: Quan_phẩm_triều_Nguyễn Sat Dec 12, 2009 6:51 pm
Quan chế nhà Nguyễn là một định chế cấp bậc phẩm hàm quan lại phong kiến kiểu Trung Hoa. Dưới thời vua Gia Long còn sơ khai, chủ yếu vẫn tuân thủ giống như chế độ quan lại nhà Hậu Lê (đã được định hình từ sau cải cách của vua Lê Thánh Tông). Dưới thời vua Minh Mạng, sau cải cách về hành chính và luât pháp, nhà vua đã quy định lại chế độ quan lại của triều đình, áp dụng chế độ quan lại của nhà Thanh bên Trung Hoa vào Việt Nam. Vua chia quan lại toàn bộ triều đình làm chín phẩm hàm, trong mỗi phẩm hàm lại chia thành hai cấp bậc: Chánh (chính) và Tòng (phó). Như vậy hệ thống quan chế nhà Nguyễn gồm tất cả 18 cấp bậc từ cao tới thấp. Trong mỗi cấp bậc đều có hai ban văn, võ. Quan lại đứng đầu triều đình thuộc hàm Nhất phẩm, là các Đại học sĩ và Đô thống phủ đô thống. Đứng đầu các Bộ (Lại, Lễ, Hộ, Binh, Hình, Công, và Học, sau này) là quan Thượng thư (hàm Nhị phẩm). Đứng đầu các vùng hành chính cũng là một chức quan hàm nhị phẩm là Tổng đốc (phụ trách hai hay ba tỉnh thành).
Quan chế Gia Long
Quan phục của quan văn (trái) và quan võ (phải).
Gia Long năm thứ 3 (1804), vua (Gia Long) ban chiếu định quan chế về Văn giai [1]. Trên chánh nhất phẩm có:
* Tôn nhân phủ Tôn nhân lệnh. * Tam thái[2]: Thái sư, Thái phó, Thái bảo
* Thượng thư (6 bộ) và Tả Hữu Đô ngự sử viện Đô sát
Tòng nhị phẩm
* Tham tri (6 bộ); Tuần phủ; Tả Hữu Phó đô ngự sử; Tán lý viện Đô sát (không định ngạch);
Chánh tam phẩm
* Chánh Thiêm sự; Thị trung trực học sĩ; Thị trung học sĩ; Trực học sĩ các điện; Hiệp trấn các trấn; Cai bạ và Ký lục công đường các dinh.
Tòng tam phẩm
* Thiếu Thiêm sự; Chánh dinh Cai bạ; Tham tán các quân (có việc mới đặt); Thượng bảo khanh; Thần sách quân tham quân
Chánh tứ phẩm
* Quốc Tử Giám Đốc học; Thiêm sự (6 bộ); Thượng bảo thiếu khanh; Đông các học sĩ; Tham quân tham mưu các quân dinh (không định ngạch); Cai bạ cung Trường Thọ và Hiệp trấn các trấn.
Tòng tứ phẩm
* Quốc Tử Giám Phó đốc học; Tuyên phủ sứ; Thị trung tham luận; Điển quân các quân dinh; Cai bạ Điển quân (không định ngạch)
Chánh ngũ phẩm
* Thị nội tham luận; Thần sách quân tham luận (không định ngạch); Hàn lâm viện Thừa chỉ; Thị giảng; Thị độc; Chế cáo; Thị thư; Tu soạn; Đốc học các trấn dinh. * Tản giai[3] Chánh ngũ phẩm có: Khâm thiên giám giám chính; Thái y viện Ngự y; Chánh cai bạ tầu.
Tòng ngũ phẩm
* Phó đốc học các dinh trấn; Tham luận các quân dinh; Cai bạ các biệt đạo; Điển quan tham luận (không định ngạch) * Tản giai Tòng ngũ phẩm: Chánh dinh tri bạ; Thị trung cai án tri bạ; Thị nội cai án tri bạ; Thần sách quân thư ký cai án tri bạ; Tri bạ tầu; Trưởng đồ tham luận; Tu thiện cai án; Lệnh sử Ty Câu kê thuộc 6 bộ; Đồ gia cai án tri bạ; Đồ gia Lệnh sử ty Câu kê; Lệnh sử tầu ty Câu kê; Thư ký các trấn dinh cai án tri bạ; Cai án tri bạ các biệt đạo; Khâm thiên giám Giám phó; Thái y viện Ngự y phó; Khâm thiên giám chiêm hậu
Chánh lục phẩm
* Tri phủ
Tòng lục phẩm
* Thị thư viện; Cống sĩ viện. * Tản giai tòng lục phẩm có: Cai hợp ty; Lệnh sử ty 6 bộ; Thị trung cai hợp; Thị nội cai hợp; Thần sách quân cai hợp; Trường Thọ cung cai hợp; Khôn Đức cung khai hợp; Chư quân dinh cai hợp; Thái y viện Y chính; Đồ gia Lệnh sử ty cai hợp; Lệnh sử tầu ty cai hợp; Câu kê 2 ty các trấn dinh.
Chánh thất phẩm
* Tri huyện; Tri châu.
Tòng thất phẩm
* Tản giai Tòng thất phẩm có: Thủ hợp ty Lệnh sử (6 bộ); Thị trung thủ hợp; Thị nội thủ hợp; Thần sách thủ hợp; Thủ hợp các dinh quân; Thái y viện Y phó; Đồ gia Lệnh sử ty thủ hợp; Lệnh sử tầu ty phụng hợp; Cai hợp 2 ty chư trấn dinh; Cai hợp ty Chiêm hậu; Cai án tri bạ các trấn dinh; Bình luận các đầu nguồn, cửa biển; Cai hợp các biệt đạo; Tri án cai hợp các thủ sở.
Chánh bát phẩm
* Trợ giáo Nho học huấn đạo; Huấn đạo. * Tản giai Tòng bát phẩm: Tư lệnh sử bản ty 6 bộ; Trường Thọ cung Lệnh sử ty bản ty; Khôn Đức cung lệnh sử ty bản ty, Y viện đồ gia Lệnh sử ty bản ty; Lệnh sử tầu ty bản ty; Chiêm hậu lại ty bản ty; Thủ hợp 2 ty các trấn dinh; Thủ hợp ty Chiêm hậu; Thủ hợp các trấn dinh biệt đạo; Chu thủ hợp các thủ sở.
Chánh cửu phẩm
* Lễ sinh Quốc Tử Giám; Lễ sinh các phủ. * Tản giai Tòng cửu phẩm: Bản ty 2 ty các trấn dinh; Chiêm hậu các trấn dinh; Lệnh sử các biệt đạo; Lệnh sở các thủ sở; Ký lục; Vị nhập ký lục các phủ; Đề lại thuộc phủ thuộc huyện; Cai phủ tào; Ký lục tào; Lương y ngoại khoa; Lương y pháp lục; Tướng thần; Xã trưởng; Thôn trưởng; Trang trưởng; Cai trại; Tự thừa; Cai hợp; Thủ hợp tại gia. Quan chế Minh Mạng
Năm Minh Mạng thứ 8 (1827), vua Minh Mạng đem quan chế Gia Long tham khảo danh chức các đời và định chức hàm như sau: Văn giai Chánh nhất phẩm
* Cần chính điện Đại học sĩ; Văn minh điện Đại học sĩ; Võ hiển điện Đại học sĩ; Đông các Đại học sĩ. Cáo thụ[4] đặc tiến Vinh lộc đại phu
Tòng nhất phẩm
* Hiệp biện Đại học sĩ; Cáo thụ Vinh lộc đại phu
Chánh nhị phẩm
* Thượng thư (6 bộ); Đô sát viện Tả Hữu đô ngự sử. Cáo thụ Tư thiện đại phu; Tổng đốc
Tòng nhị phẩm
* Tả Hữu Tham tri (6 bộ); Tả Hữu Đô sát viện phó đô ngự sử. Cáo thụ Trung phụng đại phu.
Chánh tam phẩm
* Tả Hữu thị lang (6 bộ); Hàn lâm viện chưởng viện học sĩ; Hàn lâm viện Trực học sĩ; Thông chính sứ ty Thông chính sứ; Bố chính sứ; Đại lý tự khanh; Thái thường tự khanh; Thị lang phủ Nội vụ; Thị lang Vũ khố; Thiêm sự phủ Thiêm sự; Phủ doãn phủ Thừa Thiên; Hiệp trấn các trấn. Cáo thụ Gia Nghị đại phu.
Tòng tam phẩm
* Thông chính phó sứ, Quang Lộc tự khanh, Thái Bộc tự khanh
Chánh tứ phẩm
* Hồng lô tự Khanh; Đại lý tự thiếu Khanh; Thái thường tự thiếu Khanh; Quốc Tử Giám Tế tửu; Lang trung (6 bộ); Hàn lâm viện thị độc học sĩ; Lang trung phủ Nội Vụ; Lang trung Vũ Khố; Thiếu Thiêm sự phủ thiêm sự; Tào chính sứ ty Tào chính sứ; Thương bạc ty Thương bạc sứ; Phủ thừa phủ Tôn nhân; Phủ thừa phủ Thừa Thiên; Tham biện các trấn; Hoàng tử phủ Trưởng sử; Thân công phủ Trưởng sử. Cáo thụ Trung thuận đại phu.
Tòng tứ phẩm
* Thượng bảo thiếu Khanh; Quang lộc tự thiếu Khanh; Thái bộc tự thiếu Khanh; Quốc Tử Giám Tư nghiệp; Hàn lâm viện thị giảng học sĩ; Từ tế ty Từ tế sứ; Hoàng tử phủ Phó trưởng sử; Thân công phủ Phó trưởng sử. Cáo thụ Triều liệt đại phu.
Chánh ngũ phẩm
* Hồng lô tự thiếu Khanh; Viên ngoại lang ty Thanh lại; Hàn lâm viện Thị độc; Lục Khoa cấp sự trung; Giám sát ngự sử các đạo; Đốc học các trấn, Đại lý tự, Thái thường tự, Quang lộc tự, Thái bộc tự; Viên ngoại lang ty Thanh thận phủ Nội vụ và ty Thanh thận Vũ Khố; Viên ngoại lang Từ tế phó sứ ty Từ tế, Viện Thái y Ngự y, Khâm thiên giám Giám chính; Tào chính phó sứ ty Tào chính; Thương bạc phó sứ ty Thương bạc. Cáo thụ Phụng nghị đại phu.
Tòng ngũ phẩm
* Hàn lâm viện Thừa chỉ; Thị giảng; Miếu lang; Tri phủ; Thái y viện Phó ngự y; Khâm thiên giám Giám phó; Tri bạ Cẩm y thị trung. Cáo thụ Phụng thành đại phu.
Chánh lục phẩm
* Ty Thanh lại 6 bộ, Đại lý tự, Thái thường tự, Quang lộc tự, Thái bộc tự, Hồng lô tự, Nội vụ phủ, Thanh Thận ty, Vũ khố Thanh Thận ty, Tào chính Thanh cần ty, Thương bạc ty; Hộ thành binh mã ty; Chủ sự các phủ; Đồng Tri phủ; Tri huyện trong kinh; Khâm thiên giám ngũ quan chính; Thị nội kiêu kỵ, phi kỵ và thần sách tri bạ. Sắc thụ[5]Thừa vụ lang.
Tòng lục phẩm
* Hàn lâm viện tu soạn; Tri huyện các huyện; Huyện thừa Kinh huyện; Học chính Quốc Tử Giám; Giám thành vòng thành chư quân; Vệ cơ tri bạ ở các thành, trấn và đạo; Thổ Tri phủ. Sắc thụ Văn lâm lang. [sửa] Chánh thất phẩm
* Hàn lâm viện Biên tu; Tư vụ ty Thanh lại (6 bộ); Lục sự viện Đô sát, Đại lý tự, Thái thường tự, Quang lộc tự, Thái bộc tự, Hồng lô tự, ty Thanh thận phủ nội vụ, ty Thanh Thận vũ khố, ty Thanh cần tào chính, ty Thương bạc, ty binh mã hộ thành, ty Văn hàn phủ Hoàng tử, Thừa biện ty Tư vụ phủ Tôn nhân; Quốc Tử Giám Giám thừa; Huyện thừa các huyện; Linh đài lang Khâm thiên giám; Cáo thụ các phủ; Tả Hữu kinh lịch phủ Thừa Thiên; Tả Hữu kinh lịch các thành, trấn, đạo. Sắc thụ Trung sĩ lang. Tòng thất phẩm
* Hàn lâm viện Kiểm thảo; Miếu thừa; Thái y viện Y chính; Linh đài lang ty Chiêm hậu các thành, trấn, đạo; Hiệp thủ các cửa ải, đồn biên; Thổ tri châu; Thổ tri huyện. Sắc thụ Trung sĩ tá lang
Chánh bát phẩm
* Huấn đạo các huyện, Ty Thanh lại 6 bộ, Đại lý tự, Thái thường tự, Quang lộc tự, Thái bộc tự, Hồng lô tự, Ty Thanh thận Vũ khố, ty Thanh cần Tào chính, ty Thương bạch, Khâm Thiên giám, ty Từ Tế, ty Văn hàn phủ Hoàng tử, ty Thừa biện Tôn nhân phủ; Chánh bát phẩm thư lại các thành, trấn, đạo và phủ Thừa Thiên; Ngoại khoa nhân chính Thái y viện; Tri sự các phủ; Chánh bát phẩm hành nhân ty Hành nhân. Sắc thụ Tu chức lang.
Tòng bát phẩm
* Hàn lâm viện Điển bạ; Thái y viện Y phó; Cẩm y thị trung; Hộ thành binh mã ty; Hoàng tử phủ Văn hàn ty; Tòng bát phẩm thư lại; Thân công phủ Chủ bạ; Tri sử các huyện; Thổ huyện thừa. Sắc thụ tu chức tá lang.
Chánh cửu phẩm
* Ty Thanh lại 6 bộ; Thái thường tự; Quang lộc tự; Thái bộc tự; Hồng lô tự; Ty Thanh thận phủ Nội vụ; Ty Thanh Thân vũ khố; Ty Thanh cần tào chính; Ty Thương bạc; Khâm thiên giám; Ty Từ tế; Thị nội Kiêu kỵ, phi kỵ; Thần sách; Hộ lăng; Ty văn hàn phủ Hoàng tử; Ty thừa biện phủ Tôn nhân; Chánh cửu phẩm thư lại các thành, trấn, đạo và phủ Thừa Thiên; Ngoại khoa y phó; thừa y viện; Y sinh Thái y viện; Tự thừa Văn miếu các thành, trấn, đạo; lại mục ở phủ; Tương y ty Tượng y phó; Chánh cửu phẩm Hành nhân ty Hành nhân. Sắc thụ Đăng sĩ lang.
Tòng cửu phẩm
* Hàn lâm viện Đãi chiếu; Điển tịch; Quốc Tử Giám; Thái y viện ngoại khoa Y sinh; Ty Hộ thành binh mã; Hoàng tử phủ Văn hàn ty; Thân công phủ Văn hàn ty; Ngũ hộ Lục kiên ở các quân; Giám thành vọng thành; Lý thiện; Tuần bạc Tuần thành các vệ, cơ, đội ở các thành, trấn, đạo; Tòng cửu phẩm thư lại ở Nam, Bắc tào; Y sinh ty lương y các thành, trấn, phủ, đạo; Lại mục ở huyện; Cai tổng; Tương y sinh ty Tượng y; Thổ lại mục. Sắc thụ Đăng sĩ tá lang.
Vị nhập lưu
Vị nhập lưu thư lại[6] ở các bộ, viện, phủ, ty, giám, tự, ty văn hàn hàm phủ Hoàng tử, phủ Thân công; các đội, vệ, cơ ở các thành, trấn, đạo, Lễ sinh ở Văn Miếu… Võ giai
Chức hàm võ giai được vua Minh Mạng định năm 1826, không thay đổi, như sau: Chánh nhất phẩm
* Đặc tiến Tráng võ tướng quân Thượng trụ quốc; Tả Hữu trụ quốc. o Ngũ quan đô đốc thông phủ Đô thống chưởng phủ sự
Tòng nhất phẩm
* Tráng võ tướng quân Thượng trụ quốc; Xưng họ mỗ mỗ công o Chư quân dinh đô thống, Thuỷ sư đô thống chế
Chánh nhị phẩm
* Nghiêm uy tướng quân. Thượng hộ quân. o Thống chế, đề đốc
Tòng nhị phẩm
* Hùng uy tướng quân. Hộ quân. o Chưởng vệ, Đô chỉ huy sứ, Tập ấm khinh xa đô uý
Chánh tam phẩm
* Anh dũng tướng quân. Khinh xa đô uý. o Nhất đẳng thị vệ, Chỉ huy sứ, Vệ uý...
Tòng tam phẩm
* Phấn dũng tướng quân. Khinh xa uý.
Chánh tứ phẩm
* Minh nghĩa đô uý. Thân quân hiệu.
Tòng tứ phẩm
* Tín nghĩa đô uý, Phó thân quân hiệu, xưng họ mỗ mỗ hầu.
Chánh ngũ phẩm
* Võ công đô uý, Hộ quan hiệu.
Tòng ngũ phẩm
* Kiến công đô uý, Phó hộ quan hiệu.
Chánh lục phẩm
* Tráng tiết tá kỵ uý, Hộ quan hiệu.
Tòng lục phẩm
* Kinh tiết tá kỵ uý, Phó hộ quan hiệu.
Chánh thất phẩm
* Hiệu trung kỵ uý
Tòng thất phẩm
* Hiệu trung tá kỵ uý
Chánh bát phẩm
* Trung tín hiệu uý
Tòng bát phẩm
* Trung tín tá hiệu uý
Chánh cửu phẩm
* Hiệu lực hiệu uý
Tòng cửu phẩm
* Hiệu lực tá hiệu uý
Xưng là phủ quân họ mỗ.
Cải cách quan chế năm 1831 - 1832
Cùng với cải cách địa chính các năm 1831, 1832: đổi các trấn thành tỉnh và chia địa chính Việt Nam thành 31 tỉnh, thì vua Minh Mạng cũng tiến hành sửa đổi hệ thống quan chế theo lối nhà Thanh Trung Quốc. Thay thế các chức quan Tổng trấn, Hiệp trấn bằng chức Tổng đốc. Đặt thêm các chức Tuần phủ (tương đương với Tỉnh trưởng), Bố chính sứ ở các tỉnh thành.
Lương bổng các quan viên
Năm Kỷ Hợi 1839, (năm Minh Mạng thứ 20), vua định lương bổng đồng niên và tiền xuân phục cho các quan viên như sau: